Ku pamięci - muzycy, którzy zmarli w ostatnim roku

W tym wpisie uwzględnię zarówno polskie, jak i zagraniczne osoby należące do świata muzyki, którzy zmarli w ciągu ostatniego roku, czyli od listopada 2019 do października 2020. Starałam się wymienić nazwiska godne uwagi.

Listopad

Jan Byrczek reprezentował w Polsce jazz. Grał na kontrabasie. Był członkiem takich zespołów jak Trio Komedy oraz Kwartet Kurylewicza. Należał do Krakowskiego Klubu Jazzowego i do Polskiej Federacji Jazzowej. Był jednym z założycieli Europejskiej Federacji Jazzowej, która powstała w 1956 roku. W 1977 wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie 10 lat później otrzymał tamtejsze obywatelstwo. [15 czerwca 1936 - 10 listopada 2019]

Lothar Dziwoki był kolegą Byrczka z branży. Również zajmował się muzyką jazzową. Grał na puzonie. Ukończył Akademię Muzyczną im. Karola Szymanowskiego w Katowicach. Założył zespół Lotharsi oraz Żorską Orkiestrę Rozrywkową. W 2017 świętował 55-lecie swojej pracy artystycznej. Zmarł tego samego dnia, co Byrczek. [12 lipca 1942 - 10 listopada 2019]

Zostawiając jazz, raper o pseudonimie Bad Azz był amerykańskim raperem. Założył zespół Dogg Pound Gangsta Clique (obecnie Tha Dogg Pound). Słowo "Dogg" w nazwie tego zespołu nie jest do końca przypadkowe, ponieważ ta grupa współpracowała m.in. właśnie ze Snoop Doggiem. Sam Bad Azz wystąpił gościnnie w utworze Krazy nieżyjącego również rapera z pseudonimem 2Pac. Można zatem wywnioskować, że sam Bad Azz nie był zbyt znany (zwłaszcza dla osób spoza Los Angeles), lecz osoby, z którymi rapował, już tak. [27 października 1975 - 11 listopada 2019]

Grudzień

Czas powrócić do jazzu. Herbert Joos, niemiecki artysta, grał na trąbce i flecie. Był członkiem wielu jazzowych zespołów. Szczyt sławy osiągnął w latach 80., kiedy był członkiem Vienna Art Orchestra. Był także grafikiem. Zmarł po operacji (prawdopodobnie w wyniku komplikacji) w szpitalu w Baden-Baden. [21 marca 1940 - 7 grudnia 2019]

Ponownie przeskakujemy do świata rapu i do tej pory wymienionych najpopularniejszej osoby. Juice WRLD był uzależniony od kodeiny, która go zabiła. Dokładniej to przedawkował on oxycodon ze wspomnianą kodeiną, w wyniku czego dostał ataku epilepsji. Zmarł po przewiezieniu do szpitala. Jego kariera nie trwała zbyt długo, bo zaledwie cztery lata. Utwór rapera Lucid Dreams został odtworzony na platformie Spotify ponad miliard razy. [2 grudnia 1998 - 8 grudnia 2019]

Gershon Kingsley stworzył nurt popularny do dziś, czyli muzykę elektroniczną. Zapoczątkował to legendarnym utworem Popcorn, który powinien być znany każdemu fanowi takiej muzyki. Miał żydowskie korzenie. Zajmował się również muzyką klasyczną oraz filmową. [28 października 1922 - 10 grudnia 2019]

Zostając przy muzyce filmowej, nie można pominąć takiej postaci, jaką był Edward Pałłasz. Urodził się w Starogardzie Gdańskim. Tworzył ścieżki dźwiękowe nie tylko do filmów, lecz przede wszystkim do spektakli telewizyjnych takich jak Opera za trzy grosze, Elektra czy też Balladyna. Pracował jako dyrektor Programu Drugiego Polskiego Radia oraz dwukrotnie był prezesem ZAiKS-u. Został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski i Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. [30 sierpnia 1936 - 22 grudnia 2019]

Pora przenieść się do Kanady. Kelly Frazer bardzo dbała o swoje inuickie korzenie. Działała bowiem na rzecz rdzennych mieszkańców wymienionego państwa, a jej piosenki są mieszanką popu z tradycyjną muzyką Inuitów. Śpiewała po angielsku i w języku inuktitut (inaczej: język eskimoski). W Wigilię popełniła samobójstwo mając tylko 26 lat. [8 sierpnia 1993 - 24 grudnia 2019]

Przechodzimy ponownie do naszych zachodnich sąsiadów. Peter Schreier był śpiewakiem operowym i dyrygentem. Śpiewał tenorem lirycznym. Doceniano go głównie podczas wystąpień w operach Mozarta. Siedmiokrotnie został odznaczony różnymi orderami. [29 lipca 1935 - 25 grudnia 2019]

Styczeń

W tym miesiącu członkowie rockowego zespołu Rush oraz jego fani pożegnali perkusistę owej grupy, Neila Pearta. Oprócz grania na perkusji napisał także większość tekstów do piosenek swojej kapeli. Pod koniec zeszłego wieku utracił swoją rodzinę. W sierpniu 1997 jego 19-letnia córka zginęła w wypadku samochodowym, a niecały rok później żona artysty zmarła na raka. Ożenił się ponownie w 2000, a dziewięć lat później przyszła na świat jego druga córka (pierwsza z drugiego małżeństwa). Miał nowotwór mózgu, na który zmarł. [12 września 1952 - 7 stycznia 2020]

Zostając w dość podobnym klimacie, Piotr Grocholski był jednym z założycieli zespołu Devilyn grający muzykę z gatunku death metal. Grał na gitarze elektrycznej. W 2007 wymieniony zespół się rozpadł przez problemy związane ze składem owej grupy. Wiadomo, że Grocholski zmarł na chorobę nowotworową, lecz nie wiadomo dokładnie jaką. I ponownie wielka niewiadoma: nie jest znana dzienna data urodzenia gitarzysty. [1975 - 12 stycznia 2020]

Sean Reinert występował w aż sześciu zespołach. Były to: Cynic, Death, Gordian Knot, Portal, Aghora oraz Æon Spoke. Specjalizował się w perkusji, ale był również wokalistą i gitarzystą. W 2014 podał do publicznej wiadomości, że jest gejem. Co ciekawe i w sumie co najmniej dziwne, FDA (Agencja Żywności i Leków) odmówiła przyjęcia od artysty jego organów (wewnętrznych) po śmierci ze względu na jego orientację seksualną. Absurd? Dla mnie wręcz ogromny. [27 maja 1971 - 24 stycznia 2020]

Luty

Ivan Kral w muzyce zajmował się grą na gitarze i śpiewem oraz był kompozytorem i producentem. Współpracował m.in. z zespołem Blondie i Davidem Bowie. Urodził się w Pradze w obecnych Czechach. W 1981 uzyskał amerykańskie obywatelstwo i do końca życia mieszkał w USA. Jak u części wyżej wymienionych artystów, również przegrał walkę z nowotworem. [12 maja 1948 - 2 lutego 2020]

Nie mogłam nie wspomnieć o Romualdzie Lipce*. Zasłynął on przede wszystkim z działalności w zespole Budka Suflera. Grał na trąbce, gitarze basowej i różnego rodzaju instrumentach klawiszowych. Napisał słowa do takich utworów jak m.in. Nic nie może wiecznie trwać, Malinowy król czy też Wszystko czego dziś chcę. Nieco ponad pół roku przed śmiercią zdiagnozowano u artysty raka dróg żółciowych wątroby. [3 kwietnia 1950 - 6 lutego 2020]

*tak, jego nazwisko się odmienia

Dwa dni później odeszła od nas śpiewaczka operowa Magdalena Krzyńska-Pilat. Była sopranistką oraz primadonną Opery Nova w Bydgoszczy w latach 80. W owym mieście była także profesorem Akademii Muzycznej. Posiadała odznaczenia Krzyża Zasługi w trzech kolorach medali. [18 sierpnia 1947 - 8 lutego 2020]

Zostając w klimacie opery, pora przejść do ojczyzny tego nurtu, czyli do Włoch. Mirella Freni miała typ głosu nazywany sopranem spinto, który jest najrzadziej spotykany. Zadebiutowała w wieku niespełna 20 lat w operze Carmen w roli Micaeli. Potem dostawała mnóstwo propozycji innych występów, lecz wszystkie odrzuciła, ponieważ chciała wyjść za mąż i urodzić dziecko. Ciekawostką jest fakt, że jeszcze zanim śpiewaczka rozpoczęła karierę, jej mama znała się z mamą nikogo innego, niż Luciano Pavarottiego. Jak to się stało? Obie pracowały bowiem w tej samej fabryce papierosów. [27 lutego 1935 - 9 lutego 2020]

Andrzej Popiel miał hybrydowy typ głosu, jakim jest bas-baryton. Oprócz zawodu śpiewaka był również aktorem, działaczem opozycji w PRL, a nawet sędzią tenisowym. Jeśli chodzi o karierę muzyczną, to na początku pracował w Teatrze Muzycznym w Łodzi, a od 1974 do końca życia (z 17-letnią przerwą) związany był z jego odpowiednikiem w Gdyni. Nie założył rodziny. [24 stycznia 1936 - 17 lutego 2020]

Zostawiając operę, przejdźmy ponownie do świata rapu. Pop Smoke miał jeszcze krótszą karierę, niż wspomniany wcześniej Juice WRLD, ponieważ zaczął być rozpoznawalny dopiero w 2018. Miał jamajsko-panamskie korzenie. Swój pierwszy singiel pod tytułem MPR wydał na początku zeszłego roku. Jeśli chodzi o przyczynę śmierci, Pop Smoke nie zmarł przez narkotyki, tak jak wiele jego kolegów z branży. 18 lutego raper zrobił imprezę w wynajmowanej posiadłości w Hollywood. Następnego dnia rano został postrzelony i zmarł w wyniku poniesionych ran. [20 lipca 1999 - 19 lutego 2020]

W dniu przestępnym odszedł od nas Jacek Abramowicz. Był pianistą i kompozytorem. Podczas studiów założył zespół jazzowy Bemol, reprezentujący styl dixieland. Był też członkiem ZAiKS-u. Wdową po nim jest Danuta Abramowicz (z domu Kuszczak), tancerka baletowa. [11 września 1934 - 29 lutego 2020]

Marzec

Nie obyło się w tym miesiącu bez pożegnania kolejnego artysty jazzowego. Alfred McCoy Tyner był pianistą i kompozytorem. Należał do kwartetu, którego liderem był John Coltrane, saksofonista. Zmarły pianista nie grał jednak w tym zespole jako tło. Nie pozostawał w cieniu lidera grupy, lecz jego dopełniał swoją grą, a nawet inspirował. Uważa się go za jednego z najbardziej wpływowych pianistów XX wieku. [11 grudnia 1938 - 6 marca 2020]

O takiej postaci jak Marcelo Peralta prawdopodobnie nigdy bym nie napisała, gdyby nie fakt, że zmarł na COVID-19. Pochodził z Argentyny. Założył kwartet działający pod jego nazwiskiem. Występował także w zespole ZAS! Trio. Uczył w wielu hiszpańskich szkołach muzycznych gry na saksofonie. [5 marca 1961 - 10 marca 2020]

Ryszard Kruza był kompozytorem, wibrafonistą, pianistą i teoretykiem jazzu. Z wykształcenia był architektem, lecz nigdy nie pracował w tym zawodzie. W latach 50. i 60. miał tzw. Trójmiejski Okres Twórczości. W 1966 przeprowadził się do Budapesztu po ślubie z pewną wokalistką węgierskiego zespołu. [17 czerwca 1939 - 19 marca 2020]

Pod koniec marca pojawiła się smutna wiadomość, szczególnie dla fanów muzyki poważnej. Krzysztof Penderecki był znany raczej bardziej za granicą, niż w Polsce. Dlaczego? W 2012 The Guardian nazwał go "najprawdopodobniej największym żyjącym polskim kompozytorem". Poza tym jego utwory zostały wykorzystane w kilku filmach, np. Lśnienie czy też Wyspa tajemnic. Był dwukrotnie żonaty, miał trójkę dzieci. [23 listopada 1933 - 29 marca 2020]

Kwiecień

Andrzej Adamiak w 1982 założył rockowy zespół Rezerwat. W nim grał na gitarze basowej oraz był wokalistą, kompozytorem i autorem tekstów. Osoby niesłuchające na co dzień rocka mogą uznać wymienioną grupę za "one-hit wonder", ponieważ w 1985 Rezerwat nagrał swój największy przebój Zaopiekuj się mną. Zmarł w wyniku komplikacji po zapaleniu wyrostka robaczkowego. [28 lutego 1960 - 8 kwietnia 2020]

Przenosimy się ponownie do świata muzyki elektronicznej, zwłaszcza tej wczesnej. Florian Schneider w 1970 utworzył zespół Kraftwerk, którego członkowie byli i są uznawani za ojców chrzestnych wspomnianego nurtu. W 2008 postanowił opuścić grupę, a na początku 2009 oficjalny fanklub zespołu potwierdził tę informację. Za najpopularniejszą piosenkę tej formacji uznaje się Das Model wydany w 1978, lecz przebojem stała się dopiero cztery lata później. [7 kwietnia 1947 - 21 kwietnia 2020] 

Maj

W rocznicę uchwalenia drugiej w kolejności konstytucji na świecie pożegnaliśmy kolejną osobę z muzycznego świata, która zmarła na COVID-19. Dave Greenfield przez większość życia był związany z punkowo-nowofalowym zespołem The Stranglers. Grał na instrumentach klawiszowych oraz odpowiadał za chórki w wielu utworach tej grupy. [29 marca 1949 - 3 maja 2020]

Brian Howe znany był najbardziej jako główny wokalista rockowego zespołu Bad Company. Rozpoczął karierę w 1983 roku. Przed wymienioną grupą miał też epizody z innymi, m.in. z White Spirit, lecz nigdy nie nagrał albumu ani z nimi, ani z poprzednimi. Miał problemy z sercem. Trzy lata przed śmiercią przeszedł zawał, a wokalista zmarł przez nagłe zatrzymanie krążenia. [22 lipca 1953 - 6 maja 2020]

Czerwiec

Dawno nie było tu kobiet, co? Bonnie Pointer należała do zespołu The Pointer Sisters. Śpiewała w tym zespole z trzema siostrami: June, Anitą i Ruth. Kariera wokalistki rozpoczęła się od wspólnego śpiewania z najmłodszą z rodzeństwa June w kościele West Oakland Church w Kalifornii, skąd pochodziła. Sam zespół wykonywał muzykę z gatunków takich jak soul, R&B, disco i funk. Bonnie zmarła w wyniku nagłego zatrzymania krążenia w Los Angeles. [11 lipca 1950 - 8 czerwca 2020]

Vera Lynn zaczęła zdobywać sławę tuż przed wybuchem drugiej wojny światowej. Podczas niej występowała głównie dla żołnierzy, a jej piosenki cieszyły się szczególnym uznaniem wśród brytyjskich sił lotniczych. W 2009 jedna z jej płyt zdobyła pierwsze miejsce na angielskiej liście albumów UK Albums Chart. Wokalistka miała wówczas 92 lata, co oznacza, że jest najstarszą (wówczas) żyjącą artystką, której udało się to osiągnąć. 5 kwietnia bieżącego roku królowa Elżbieta II zacytowała jeden z utworów piosenkarki We'll Meet Again podczas przemówienia w sprawie pandemii koronawirusa. Owa piosenka stała się nieoficjalnym hymnem walki z COVID-19. Vera Lynn miała 103 lata. [20 marca 1917 - 18 czerwca 2020]

Ida Haendel pochodziła z rodziny polskich Żydów. Już w wieku trzech lat grała zasłyszane w różnych miejscach melodie na skrzypcach. Pochodzi z Chełma, lecz większość dzieciństwa spędziła w Londynie. Później mieszkała w Montrealu i Miami. W 1970 wydała swoją autobiografię. Została odznaczona Orderem Imperium Brytyjskiego i Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis", a w 2010 otrzymała honorowe obywatelstwo Chełma. [15 grudnia 1928 - 30 czerwca 2020] 

Lipiec

Kompozytor i dyrygent. Stworzył muzykę do ponad 500 filmów. Za przeszło 40 z nich otrzymał najważniejsze nagrody związane z muzyką filmową. Zdobył dwa Oscary: pierwszy za całokształt swojej twórczości, a drugi za ścieżkę dźwiękową do Nienawistnej ósemki. Chodzi oczywiście o Ennio Morricone. Nieco więcej na jego temat napisałam w poście, do którego link jest poniżej. [10 listopada 1928 - 6 lipca 2020]

500 arcydzieł - Ennio Morricone 

Peter Green był najbardziej znany jako współzałożyciel i lider zespołu Fleetwood Mac. Gitarzysta nie był jednak zbyt długo powiązany z tą grupą, bo po trzech latach postanowił z niej odejść. Nagrał potem jeden solowy album, zrobił sobie dziewięcioletnią przerwę i powrócił do muzyki. W 2003 magazyn Rolling Stone umieścił go na 38. miejscu listy 100 najlepszych gitarzystów wszech czasów. [19 października 1946 - 25 lipca 2020]

Michał Giercuszkiewicz grał na perkusji w takich zespołach jak Apogeum, Dżem, Kwadrat, Bezdomne Psy, SBB i Krzak. Przyjaźnił się z również już nieżyjącym wokalistą Dżemu Ryszardem Riedlem. Miał raczej nietypowe miejsce zamieszkania, ponieważ żył...na tratwie! A dokładnie to wybudował je dwie, obie na Zalewie Solińskim. Był aktywny zawodowo do końca życia. [29 kwietnia 1954 - 27 lipca 2020]

Sierpień 

Fani, a wręcz maniacy eurowizyjni w tym miesiącu otrzymali smutną wiadomość. Agatonas Jakowidis reprezentował Grecję na wymienionym konkursie w 2013 wraz z zespołem Koza Mostra z piosenką Alcohol Is Free. Zdobyli szóste miejsce w finale ze 152 punktami. Sam Jakowidis zaczął karierę w 1978, kiedy dołączył do grupy Rebetiko Singrotima Tesalonikis. Zmarł na zawał serca. [2 stycznia 1955 - 5 sierpnia 2020]

Nieco starsi czytelnicy z pewnością kojarzą Ewę Demarczyk. Śpiewała utwory z gatunku poezji śpiewanej. Przez dziesięć lat była związana z Piwnicą pod Baranami. Doceniano ją za charakterystyczną interpretację swoich piosenek. Wiele razy była nagradzana na różnych festiwalach i odznaczana. [16 stycznia 1941 - 14 sierpnia 2020]

Fani zespołu Red Hot Chilli Peppers powinni pamiętać i kojarzyć taką osobę, jaką był Jack Sherman. Związany był z tą grupą na samym początku, bo pomiędzy 1983 a 1985. Został on wyrzucony z kapeli w wyniku wielu konfliktów z pozostałymi jej członkami. Współpracował także z Bobem Dylanem. [18 stycznia 1956 - 18 sierpnia 2020]

Wrzesień 

W imieniny miesiąca odszedł od nas zwycięzca pierwszej polskiej edycji programu X Factor, Gienek Loska. W finale tego talent show pokonał Michała Szpaka. Urodził się w Białooziersku w ówczesnym ZSRR (obecnie Białoruś), lecz posiadał polskie obywatelstwo. Ponad dwa lata przed śmiercią doznał wylewu krwi do mózgu. Po operacji zapadł w śpiączkę i do końca życia pozostał pod opieką swojej matki. [8 stycznia 1975 - 9 września 2020]

Październik 

W tym miesiącu fani rocka, a w szczególności zespołu Van Halen, pożegnali Eddiego Van Halena. Pochodził z Amsterdamu. Największy wpływ na jego twórczość miał Jimi Hendrix. W 2003 znalazł się na 70. miejscu listy 100 najlepszych gitarzystów wszech czasów magazynu Rolling Stone (ta sama lista, na której umieszczony został również wymieniony wcześniej Peter Green), a w 2011 był już na ósmej pozycji. Eddie Van Halen nie był wprawdzie wokalistą, lecz zmarł na chorobę, której żaden z nich nie chciałby przechodzić. Miał bowiem raka krtani. [26 stycznia 1955 - 6 października 2020] 

Nie wymieniłam wszystkich zmarłych muzyków, którzy odeszli w ostatnim roku, ponieważ ten wpis byłby co najmniej dwa razy dłuższy i nie sądzę, żeby kogokolwiek z Was interesował los przykładowo jakiejś niszowej japońskiej śpiewaczki operowej, o której i tak pewnie nie byłoby zbyt wiele informacji. 

Do następnego wpisu!